„Archiwum Henryka Uchmana”

Henryk Uchman urodził się 15 sierpnia 1913 r. w Warszawie. Od 1928 r. wraz z rodzicami i dwoma braćmi, Karolem i Marianem, mieszkał we Włochach pod Warszawą, natomiast do szkół uczęszczał w Warszawie. Po zakończeniu edukacji pracował jako technik w Urzędzie Poczty i Telekomunikacji w Warszawie i we Włochach. W latach 1934-36 odbył służbę wojskową w Wilnie, w 6 Pułku Piechoty Legionów.
Wraz z wybuchem wojny został zmobilizowany i powołany do 34 pp Piechoty Biała Podlaska i przydzielony do II Batalionu 95 na stanowisko dowódcy liniowego patrolu sanitarnego. Walczył pod Krasnymstawem, Zamościem, Tomaszowem oraz pod Dęblinem. Po kapitulacji został internowany w twierdzy w Dęblinie, a później w obozie jenieckim w Radomiu. W końcu października 1939 r. zbiegł i na początku listopada dotarł do Warszawy. Osiadł we Włochach i nawiązał kontakty z miejscowym ruchem oporu. Brał czynny udział w wielu akcjach przeciwko okupantowi.
Ożenił się i miał córkę Krystynę. Brał udział w powstaniu warszawskim. 16 września 1944 r., w czasie pacyfikacji Włoch, został aresztowany i osadzony w obozie przejściowym w Pruszkowie. Następnie w transporcie 666 osób został skierowany do obozu koncentracyjnego Gross-Rosen, gdzie przybył 20 września1944 r. i otrzymał numer 59 759. W obozie skierowano go do prac przy rozbudowie tzw. obozu oświęcimskiego. W połowie listopada 1944 r. został przeniesiony do filii Gablonz, gdzie pracował w zakładzie Zeisswerke przy frezarce, a w lutym 1945 r. do podobozu Reichenau. Tam został przydzielony do komanda Baukolone i zatrudniony przy rozbudowie obozu.
Wyzwolony 5 maja 1945 r.; wstąpił do partyzantki czeskiej i wraz z innymi więźniami brał udział w rozbrajaniu armii niemieckiej. Do domu wrócił w czerwcu 1945 r. Po powrocie ciężko chorował, we wrześniu 1945 roku miał amputowaną nogę.
Pracę zawodową rozpoczął w 1946 r. w Zarządzie Miejskim we Włochach, następnie w Zarządzie Okręgowym PZWP, Centralnym Zarządzie Energetyki, Miastoprojekcie Północ-Wschód i w Inspektoracie Obrony Cywilnej. Działał społecznie m.in. organizując pomoc materialną dla dzieci – stypendia, dożywianie i kolonie. Był również zaangażowany w działalność ZBoWiD-u, szczególnie w pracę Komisji Historycznej Koła nr 1 ZBoWiD w Warszawie. Za pracę społeczną otrzymał wiele odznaczeń.
Był zaangażowany w działalność środowiskową byłych więźniów Gross-Rosen w Warszawie. Zabiegał nie tylko o upamiętnienie miejsc pamięci w kraju i za granicą, ale również o uhonorowanie osób udzielających pomocy więźniom podobozu Gablonz po wyzwoleniu. Przez wiele lat był członkiem Zarządu Klubu, a następnie pracował w Sekcji Historycznej. Założył Archiwum Historyczne Więźniów Gross-Rosen. W związku z redagowaniem „Przeżyliśmy KL Gross-Rosen”, prowadził rozległą korespondencję z byłymi więźniami mieszkającymi nie tylko w kraju, ale również za granicą. Stworzona przez niego kartoteka byłych więźniów KL Gross-Rosen liczy 30 tys. nazwisk.
Zgromadzone Archiwum Historyczne zostało w latach 90. XX w. przekazane do Muzeum Gross-Rosen.